Nederland
Orvelte – Een beetje historie in 2021
Afgelopen maand gingen Alexandra en ik op pad naar Assen en Omgeving. Een van de eerste dorpjes die we tegenkwamen was het mooie Orvelte. Ik herinnerde me Orvelte nog van een bezoek een paar jaar daarvoor waarbij ik mee mocht lopen met Neils Tiktak, de lokale schaapsherder. Dat vond ik echt een geweldige beleving en de foto’s zeggen denk ik wel genoeg.
Schaapherder van de schaapkudde Orvelte. Een beroep wat Neils sinds een jaar of zeven uitoefent, nadat hij eerder de kost verdiende als grafisch vormgever. Een opvallende carrièreswitch. Terwijl ik een ochtend met hem mee mag lopen vertelt Neils dat hij in Limburg als schaapherder is begonnen en inmiddels de kudde in Orvelte een aantal jaren runt.
Lammerseizoen
Ik kom precies op een van de drukste momenten van het jaar. Het lammerseizoen van de kudde Schoonebeekers is aangebroken en de jonge dieren dartelen vrolijk tussen de schapen door. Een bijzonder ras, dat mede door de stichting waaronder de schaapskudde valt in stand wordt gehouden. Normaalgesproken bestaat de kudde uit zo’n 250 volwassen ooien, maar op dit moment is het totaal aantal dieren bijna 700 (waarvan ongeveer 300 lammeren, 25 dekrammen, 85 jonge ooitjes van vorig jaar en 50 rammetjes).
De herder en zijn hond
Vandaag staat er een verhuizing op het programma. Eén van de koppels wordt van de stal naar de wei gebracht en daarna gaan we op pad om te verplaatsen naar de graasvlakte. Het is prachtig om te zien hoe de dieren letterlijk achter Neils aanlopen. Blijft hij stil staan, dan staan de schapen stil. Loopt hij terug, dan draaien ze stuk voor stuk weer om. Intussen helpt Neils’ hond mee om de groep bij elkaar te houden. Maar het is heel duidelijk dat Neils hun herder is.
Natuurbeheer
Het graasterrein is eigendom van Staatsbosbeheer en wordt door de schaapskudde beheerd. Dit betekent dat de schapen worden ingezet voor het natuurbeheer. Terwijl ik er was werd er, vanwege de lammerperiode, gewerkt met tijdelijke rasters. Neils trekt meestal rond met de kudde en de hond of honden en hoedt overdag. De kudde in Orvelte is een van de weinige tradioneel gescheperde kuddes van Nederland. Tijdens het hoeden kan de flora en fauna goed in de gaten worden gehouden. Door de terreinen te laten verschralen krijgen kruid- en rozetachtige planten weer de kans om op te komen en zaad te zetten. Verschralen houdt in dat de schapen het gras weg vreten en pas als ze weer op de potstal zijn gaan ze poepen.
Dat klinkt natuurlijk makkelijker dan dat het is en hier komt dan ook echt de kunst van het goed hoeden om de hoek kijken. Je gaat op pad met een hongerige kudde, zorgt dat ze goed blijven eten zolang ze onderweg zijn en pas in de stal terug hebben ze dan de rust om te poepen.
In feite is dat een gebruik van vroeger – toen mest goud waard was – wat nu gebruikt wordt om de natuur te beheren. Schapen zijn zo een uitstekend middel om de biodiversiteit te vergroten. En het dierenwelzijn? Daarmee zit het hier wel goed!
Schapen spotten
Orvelte ligt op een prachtige plek in het mooie Drenthe en het dorp zelf is een bezienswaardigheid. Als je in de buurt bent is het zeker de moeite om er een kijkje te nemen en met eigen ogen te zien hoe de schapen hier leven.
Orvelte is een zogeheten museumdorp. Het hele dorp is dus min of meer een open lucht museum. Auto’s zijn in het dorp verboden, maar er zijn genoeg parkeerplekken aan de randen van het dorp. Het kan er ook flink druk worden. Toen Alex en ik er waren was het natuurlijk nog corona tijd, maar zelfs nu was het aan de drukke kant. Wil je Orvelte beter bekijken, zorg dan dat je niet in het drukste seizoen gaat. Nu is een goed moment!
Je kunt in Orvelte zelf ook bekijken hoe in vroeger tijden werd gewoond en gewerkt. Zo is er onder andere een kaasmakerij, houtzagerij, smederij en een klompenmakerij. Check wel voor je erheen gaat of alles open is nu.
Lunchen
Heb je na al die wandelingen door het pittoreske dorp honger gekregen? Check dan zeker De Schenkerij. Hier serveren ze een aantal lokale gerechten zoals Drentse stoet of krentenstoet (die had ik bij de koffie, zie hieronder) of ga bij het bakkertje langs voor een tas vol met lekkers voor slechts € 10,-. Dat is overigens vermoed ik alleen in het weekend. Wij waren er op een zaterdag.
